Pałac Smorczewskich. Dowiedz się więcej o tym zapomnianym miejscu na mapie Lubelszczyzny

Posiadłość znajdująca się w Stryjowie została zakupiona w 1879 przez Medarda Adolfa Smorczewskiego, to on też rozbudował dwór, przekształcając go w neogotycki pałac, który zapisał młodszemu synowi Feliksowi. W skład majątku wchodziła m.in. gorzelnia, młyn, stajnia. Feliks Smorczewski postanowił dokończyć działo ojca, wzniósł nowe stajnie, chlewy i obory, odnowił i doposażył gorzelnię, urządził cały kompleks stawów i dobudował skrzydło zachodnie pałacu - które wyróżniała czworoboczna wieża ozdobiona na szczycie herbami: Rawicz, Smorczewskich i Leszczyńskich. Od strony wschodniej natomiast, jako odpowiednik wieży, dodany został otwarty ganek o trzech arkanach, nakryty balkonem otoczonym tralkową balustradą. Cały pałac został wybudowany z cegły i otynkowany. Hrabia Feliks, zadbał o wykończenia wnętrz w najmniejszych detalach, przybywających do posiadłości, gości zachwycać miały; ściany obite kolorowymi tkaninami, parkietowe posadzki i obramowania drzwi o reliefach neoresansowych w nadprożach, oraz włoskie meble. Po I wojnie światowej na skraju parku należącego do pałacu, nad brzegiem stawu, została zbudowana neoromańska kaplica cmentarna, w której hrabia Feliks miał być pochowany wraz z małżonką.

Historia pałacu potoczyła się jednak inaczej niż zakładali jej właściciele; hrabia Smorczewski zmarł w 1943 r., a członkowie jego rodziny, którzy przeżyli okres wojennej zawieruchy w 1945 r. wyemigrowali poza granice kraju. Po reformy rolnej w pałacu utworzono szkołę podstawową, która w latach 70. została zamknięta. U schyłku lat 80. budynek przeszedł w prywatne ręce. Nowy właściciel planował otwarcie ośrodka wypoczynkowego - z planów nic nie wyszło - a majątek powrócił do rąk spadkobierców. Z roku, na rok posiadłość popadała w coraz większą ruinę. Obecnie odwiedzający pozostałości, zachwycającego niegdyś przepychem, pałacu Smorczewskich mogą zauważy, dobrze zachowany zarys pomieszczeń oraz fasadę.