Ordynacka piechota znów pojawi się w Zamościu. Zaplanowano pokaz musztry

- Naszym głównym celem jest propagowanie historii. Ona jest naszą pasją – podkreśla Leszek Sobuś, prezes Fundacji Wsparcia Zamojskiej Rekonstrukcji Historycznej i Postaw Społecznych Bastion. - Nie będziemy jednak mogli podczas musztry na Rynku Wielkim strzelać, bo nie uzyskaliśmy na to zgody. Honorowa salwa zostanie oddana jednak przed pomnikiem hetmana Jana Zamoyskiego.

To nawiązanie do wspaniałych tradycji. Prywatne oddziały miały ogromne znaczenie dla obronności Rzeczpospolitej, zwłaszcza pod koniec XVI i na początku XVII w. Zamoyskim były potrzebne m.in. do obrony potężnej zamojskiej twierdzy oraz do odstraszania zapędów agresywnych szlacheckich sąsiadów. Wojsko było także doskonałym argumentem w grze politycznej (podkreślało znaczenie magnatów) oraz… ozdobą dworów.

Magnackie roty husarzy, hajduków, kozaków czy piechoty prezentowały się o niebo lepiej niż państwowe tzw. wojska kwarciane. Były też lepiej uzbrojone. Zamoyscy mieli np. znakomicie wyposażony arsenał (cekhauz), „laboratorium”, gdzie wytwarzano proch, i własną ludwisarnię.

Ustanowiona w 1589 r. na podstawie konstytucji sejmowej Ordynacja Zamojska miała utrzymywać na stałe 200 żołnierzy. Byli opłacani przez Zamoyskich, ale w razie potrzeby mieli być używani do „obronności kraju”. Żołd dla tego wojska opłacano też ze skarbu Ordynacji. Miasta płaciły na to specjalne podatki, np. prochowe, kotłowe. Odpowiednie „grzywny” na ten cel uiszczali także Żydzi.

Jak wyglądali prywatni wojacy z Zamościa? Od czasów Tomasza Zamoyskiego, II ordynata, żołnierze nosili jednolite błękitne mundury. W XVIII w. zaczęły natomiast dominować w ich strojach kolory żółty i czerwony. Uzbrojeni byli m.in. w muszkiety, berdysze, szable, pałasze i piki. Dowodzili nimi najczęściej oficerowie ze szlacheckim rodowodem. Dawało im to możliwość awansu społecznego i majątkowego.

Ilu ich było? W 1594 r. stała załoga twierdzy Zamość składała się ze 120 żołnierzy, w tym 20 strzelców, i dwóch puszkarzy. Wspomagali ich m.in. uzbrojeni Kozacy. Natomiast w drugiej połowie XVII wieku w skład załogi wchodziło 240 żołnierzy, w tym 18 oficerów, w 1704 r. było ich 260, a w 1715 r. — 170.

Tuż przed pierwszym rozbiorem Polski w twierdzy zamojskiej naliczono m.in. 114 piechurów, 27 leibdragonów, 41 tzw. dragonów polskich oraz 18 artylerzystów. Prezes Leszek Sobuś zapewnia, że w sumie było to nawet 500 żołnierzy.

Teraz ordynacka piechota znów pojawi się w Zamościu. To wydarzenie organizują rekonstruktorzy z Fundacji Wsparcia Zamojskiej Rekonstrukcji Historycznej i Postaw Społecznych Bastion oraz z Zamojskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej im. Jana „Sobiepana” Zamoyskiego. Wspiera ich Zamojskie Centrum Informacji Turystycznej.

Pokaz musztry będzie można zobaczyć 14 i 28 kwietnia, a potem od 1 do 5 maja. Przedsięwzięcie będzie się rozpoczynać w tych dnach na zamojskim Rynku Wielkim o godz. 18. W programie także przejście przed pomnik Jana Zamoyskiego, salwa muszkietami, prezentacja sprzętu i wyposażenia, oraz – jak zapowiadają rekonstruktorzy m.in. … przeprowadzenie poboru.

Na pewno warto będzie to wszystko zobaczyć.